Annie Maunder - Μια πρωτοπόρος αστρονόμος και ηλιακή παρατηρήτρια

Η Annie Scott Dill Russell (1868-1947) ήταν Ιρλανδέζα αστρονόμος και μαθηματικός. Το 1886 έγινε αποδεκτή με υποτροφία στο Girton College Cambridge στο Μαθηματικό Τμήμα. Αυτό το κολέγιο είχε ιδρυθεί το 1869 ειδικά για την εκπαίδευση των γυναικών. Παρά την επιτυχή ολοκλήρωση των εξετάσεων το 1889, η Annie και οι συμφοιτήτριες της αποφοίτησαν χωρίς επίσημη αναγνώριση καθώς το πανεπιστήμιο του Cambridge (όπως και άλλα πανεπιστήμια) δεν απένεμαν πτυχία στις γυναίκες μέχρι και σχεδόν το 1947.

Αφού αρχικά εργάστηκε ως δασκάλα μαθηματικών σε σχολείο θηλέων στο Τζέρσεϊ, η Annie άκουσε για τις νέες ευκαιρίες στο αστεροσκοπείο του Greenwich. Ο 8ος βασιλικός αστρονόμος, William Christie (1845-1922), είχε αρχίσει να προσφέρει στις γυναίκες αμειβόμενη εργασία ως «υπολογιστές». Ο ρόλος περιλάμβανε την ανάλυση και διόρθωση των δεδομένων παρατήρησης έτσι ώστε να παραχθούν επιστημονικές δημοσιεύεις. Η εργασία ήταν επίπονη και κουραστική και απαιτούσε καλές μαθηματικές δεξιότητες, υπομονή και προσοχή στη λεπτομέρεια. Η αμοιβή ήταν ελάχιστη και σημαντικά μικρότερη από τη δουλειά της διδασκαλίας. Ωστόσο η Annie ήταν πρόθυμη να χρησιμοποιήσει τις μαθηματικές της δεξιότητες και τελικά να προσληφθεί στο Αστεροσκοπείο τον Σεπτέμβριο του 1891.

Παρά το ότι ονομάζονταν «υπολογιστές», οι νέες γυναίκες δεν περιοριζόταν σε καθαρά μαθηματικά καθήκοντα, ήταν επίσης εκπαιδευμένες στη χρήση τηλεσκοπίων. Η Annie μεταφέρθηκε στο Ηλιακό Τμήμα όπου χρησιμοποίησε έναν φωτοηλιογράφο Dallmeyer με τον οποίο έπαιρνε προσεκτικά καθημερινές φωτογραφίες του Ήλιου για να δημιουργήσει ένα αρχείο σχετικά τη θέση και το μέγεθος των ηλιακών κηλίδων. Παρόμοιες φωτογραφίες τραβήχτηκαν σε παρατηρητήρια στη Βομβάη και τον Μαυρίκιο για να αναπληρώσουν τις συννεφιασμένες ημέρες στο Greenwich και να δημιουργήσουν ένα πλήρες αρχείο της ηλιακής δραστηριότητας.

Μετά από αρκετά χρόνια στο τμήμα Ηλιακής παρατήρησης, η ζωή της Annie άλλαξε το Δεκέμβριο του 1895 όταν παντρεύτηκε τον συνάδελφό της και τον επικεφαλής του Ηλιακού Τμήματος του Αστεροσκοπείου, Edward Walter Maunder (1851-1928). Σύμφωνα με τους κανόνες και τις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής, οι έγγαμες γυναίκες δεν είχαν την άδεια να εργάζονται και έτσι η Annie έπρεπε να παραιτηθεί από τη θέση της λίγο πριν από το γάμο της. Παρόλα αυτά, Annie συνέχισε εθελοντικά να εργάζεται στο αντικείμενο της αστρονομίας, ιδίως σε συνεργασία με τη Βρετανική Αστρονομική Ένωση (BAA) που ήταν ανοιχτή σε όλους, σε αντίθεση με την Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία (RAS). Η Annie διοργάνωνε αποστολές ηλιακών εκλείψεων στη Νορβηγία, το Αλγέρι και τον Καναδά, χρησιμοποιώντας συχνά τηλεσκόπια και ειδικά προσαρμοσμένες κάμερες για να καταγράψει με άλλους αστρονόμους τις λεπτομέρειες της ατμόσφαιρας του Ήλιου.

Επιστρέφοντας στο Λονδίνο, η Annie συνέχισε να εργάζεται μαζί με τον Edward πάνω στα δεδομένα των ηλιακών κηλίδων, καταγράφοντας τις παρατηρήσεις δεκαετιών με αποτέλεσμα την δημιουργία του διάσημου διαγράμματός της πεταλούδας που έδειξε πως η θέση των ηλιακών κηλίδων στον ηλιακό δίσκο μετατοπίζεται από τα μεγάλα πλάτη προς τον ηλιακό ισημερινό κατά τη διάρκεια του ηλιακού κύκλου των 11 ετών. Αυτό το διάγραμμα εξακολουθεί να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο σήμερα, βοηθώντας μας να κατανοήσουμε τη φύση του Ήλιου και την πολύπλοκη σχέση του με τη Γη.



Παρά την έλλειψη ευκαιριών και αναγνώρισης στην επαγγελματική αστρονομία, η Annie συνέχισε την ενεργή ενασχόληση στο αντικείμενο της αστρονομίας και στην μετάδοση της, ως ομιλήτρια και συγγραφέας δημοφιλών βιβλίων αστρονομίας. Ο ίδιος ο Ε.Maunder βιβλίο τονίζει στην εισαγωγή ότι το βιβλίο The Heavens and Their Story (1908) «είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου το έργο της συζύγου μου».

Από το 2018, η Royal Astronomical Society βραβεύει επιστήμονες που πραγματοποιούν δραστηριότητες για τη μετάδοση της αστρονομίας στο ευρύ κοινό. Έχει δώσει το όνομα της στο μετάλλιο «Επικοινωνίας της Αστρονομίας» (Annie Maunder Medal for Outreach).

Επίσης, το 2018 εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά μετά από περισσότερα από 60 χρόνια καινούρια τηλεσκόπια στο αστεροσκοπείο του Greenwich. Τα νέα τηλεσκόπια φέρουν το όνομα της ως μια προσπάθεια να αποδοθεί τιμή στο έργο της και να μεταδοθεί στις σημερινές γενιές η κληρονομιά που άφησε.

Μάθετε περισσότερα εδώ:
http://www.stce.be/news/429/welcome.html
https://academic.oup.com/astrogeo/article/57/5/5.21/2738841
https://www.rmg.co.uk/explore/blog/celebrating-annie-maunder